حتماً می‌دانید که وسیله نقلیه شما بدون داشتن بیمه شخص ثالث مجاز به تردد نیست! ریشه این امر در قانونی است که قانون‌گذار به‌منظور حفظ جان و مال دارندگان خودرو وضع کرده است. طبق قانون، همه مالکان وسایل نقلیه موتوری اعم از خودروهای سواری، بارکش، موتورسیکلت و … موظف به خرید بیمه شخص ثالث و تمدید بموقع آن هستند.
در واقع لزوم داشتن این بیمه بدان علت است که بیمه شخص ثالث درمقابل خسارت جانی و مالی واردشده به اشخاص زیان‌دیده در حوادث رانندگی مسئولیت حقوقی دارد و موظف است این خسارات را تا سقف تعهدات خود جبران کند. بدین ترتیب، اگر وسیله نقلیه‌ای فاقد بیمه شخص ثالث باشد مشمول پرداخت جریمه و تبعات قانونی آن خواهد شد. از آنجایی که این تبعات در مواردی می‌تواند بسیار دردسرساز شود، ما بر آن شدیم تا در این مقاله شما را با عواقب نداشتن بیمه شخص ثالث آشنا کنیم.
منظور از بیمه شخص ثالث چیست؟
بیمه شخص ثالث بیمه‌ای اجباری است که طی آن شرکت بیمه‌گر همه یا بخشی از هزینه‌های درمان، فوت و خسارات واردشده به مال یا جان فرد زیان‌دیده در حادثه را جبران می‌کند. طبق قانون بیمه مرکزی در بیمه‌نامه شخص ثالث، مالک خودرو شخص اول، شرکت بیمه‌کننده (بیمه‌گر) شخص دوم و فرد زیان‌دیده به‌مثابه شخص سوم تلقی می‌شوند. به همین علت است که به این نوع بیمه، بیمه شخص ثالث گفته می‌شود.
نداشتن بیمه شخص ثالث چه تبعاتی دارد؟
اگر بیمه شخص ثالث ندارید یا از مدت اعتبار بیمه‌تان گذشته است، منتظر عواقب زیر باشید:
- در صورت تمدید نکردن بموقع بیمه شخص ثالث، باید جریمه دیرکرد بپردازید.
- بدون بیمه شخص ثالث، مجازات تخلف منجر به فوت در تصادف، راهی شدن راننده مقصر به زندان است.
- بدون داشتن بیمه شخص ثالث، دیه از طرف شرکت بیمه به شما تعلق نخواهد گرفت.
- بدون بیمه شخص ثالث، شرکت بیمه خسارات تصادفات وسیله نقلیه شما را جبران نمی‌کند.
- بدون بیمه شخص ثالث، قادر به انجام مراحل تعویض پلاک نخواهید بود.
- بدون بیمه شخص ثالث، امکان نقلوانتقال وسیله نقلیه خود را ندارید.
- بدون بیمه شخص ثالث، مشمول جریمه ستاره‌دار می‌شوید.
- بدون بیمه شخص ثالث، پلیس وسیله نقلیه‌تان را توقیف خواهد کرد.
جریمه دیرکرد، در صورت تمدید نکردن بموقع بیمه شخص ثالث
کلیه بیمه‌نامه‌های شخص ثالث دارای اعتبارهای بلندمدت یا کوتاه‌مدت‌اند که دارنده آنها موظف است تا قبل از زمان انقضا برای تمدید مجدد بیمه‌نامه اقدام کند. حال اگر بیمه‌شده در زمان مقرر بیمه شخص ثالث خود را تمدید نکند مشمول جریمه دیرکرد خواهد شد. جریمه نداشتن بیمه شخص ثالث به‌صورت روزشمار محاسبه می‌شود و حداکثر میزان آن معادل یک سال است. بدین ترتیب، اگر شما به مدت چند سال نیز اقدام به تمدید بیمه خود نکرده باشید، نهایت جریمه آن تنها برای یک سال محاسبه خواهد شد. در شیوه محاسباتی جریمه دیرکرد بیمه شخص ثالث، نرخ مصوب بیمه شخص ثالث در آن سال را تقسیم بر ۳۶۵ روز سال می‌کنند تا جریمه هر روز دیرکرد مشخص شود.
مجازات زندان، در صورت نداشتن بیمه شخص ثالث
فوت براثر تصادفات رانندگی یکی از بدترین اتفاقاتی است که ممکن است برای رانندگان وسایل نقلیه مختلف بیفتد. در این شرایط طبق ماده 704 قانون مجازات اسلامی، در صورتی که در حین تصادف شخص ثالث به هر دلیل فوت کند، حداقل 3 ماه و حداکثر 3 سال مجازات حبس برای راننده مقصر در نظر گرفته می‌شود.
این مجازات جزو جنبه عمومی جرم است و اگر فرد مقصر سابقه‌ای در ارتکاب قتل نداشته باشد، دارای اعمال مرتکب جرم پس از وقوع جرم باشد یا بتواند رضایت اولیای دم را به دست بیاورد، بنابه صلاحدید قاضی مشمول تخفیف در مدت حبس خواهد شد. حال اگر راننده مقصر بیمه شخص ثالث نداشته باشد، نه تنها راهی زندان می‌شود، بلکه وسیله نقلیه‌اش را توقیف می‌کنند و ملزم به پرداخت جریمه نیز خواهد بود.
تعلق گرفتن دیه فقط به کسانی که بیمه شخص ثالث دارند
پرداخت دیه تا سقف تعهدات شرکت بیمه‌گر جزو پوشش‌های مهم بیمه شخص ثالث است. طبق قوانین مجازات اسلامی اگر در حین رانندگی، تصادف منجر به فوتی اتفاق بیفتد و غیرعمدی بودن آن اثبات شود، امکان قصاص وجود ندارد و راننده مقصر در صورت رضایت اولیای دم، باید جهت پرداخت دیه اقدام کند.
در این شرایط راننده‌ای که بیمه شخص ثالث دارد می‌تواند از پوشش دیه بیمه خود استفاده کند، اما راننده‌ای که فاقد بیمه شخص ثالث است باید خود به‌شخصه دیه فرد فوت‌‌شده را به‌صورت کامل پرداخت کند. در این مورد نیز خودرو راننده مقصر توقیف و به پارکینگ راهنماییورانندگی منتقل می‌شود.
جبران نشدن خسارات تصادف، در صورت نداشتن بیمه شخص ثالث
اگر راننده بیمه شخص ثالث نداشته باشد یا آن را بموقع تمدید نکرده باشد، در تصادفات منجر به فوت یا حوادثی که حین رانندگی ممکن است به شخص ثالث آسیب بزند، بیمه تعهدی برای پرداخت خسارات نخواهد داشت. در نتیجه، راننده مقصر موظف است کلیه هزینه‌ها را از جیب خود پرداخت کند. مشکل مالی در پرداخت خسارات یکی دیگر از عواقبی است که مالکان وسیله نقلیه فاقد بیمه شخص ثالث با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. به یاد داشته باشید که اگر راننده مقصر نباشد، می‌تواند ابتدا سریع وسیله نقلیه خود را بیمه شخص ثالث کند و سپس از بیمه فرد مقصر در حادثه استفاده نماید.
مشکل در تعویض پلاک، در صورت نداشتن بیمه شخص ثالث
برای فروش وسیله نقلیه خود، آیا می‌دانستید که بدون داشتن بیمه شخص ثالث معتبر قادر به انجام مراحل تعویض پلاک نخواهید بود؟ در روند تعویض پلاک، پلاکی که به نام مالک قبلی (فروشنده) وسیله نقلیه است فک و پلاک جدید برای خریدار یا مالک جدید خودرو صادر می‌شود. در صورت واگذاری وسیله نقلیه به خریدار بدون انجام مراحل تعویض پلاک، مسئولیت حقوقی همه تخلفات و جرایمی که ممکن است وی مرتکب شود همچنان برعهده فروشنده است. بنابراین، فروشنده موظف است در اولین فرصت با حضور خریدار مراحل تعویض پلاک را انجام دهد.
اصل سند فروش کارخانه سازنده، اصل برگ سند وسیله نقلیه، اصل شناسنامه و کارت ملی فروشنده، اصل بیمه شخص ثالث با اعتبار قانونی، برگه عدم خلافی، اصل کارت معاینه فنی معتبر، مدارک احراز سکونت شامل سند یا قبوض برق، گاز و … جزو مدارک لازم برای تعویض پلاک‌اند. همان‌طور که مشاهده کردید داشتن بیمه‌نامه شخص ثالث معتبر از جمله مدارک ضروری جهت انتقال خودرو و فک پلاک قبلی است که حتماً باید آن را از شرکت‌های بیمه‌ای معتبر تهیه کنید یا در صورت گذشتن تاریخ انقضا، جهت تمدید بموقع آن اقدام نمایید.
مشکل در نقل و انتقال وسیله نقلیه، با نداشتن بیمه شخص ثالث
طبق آخرین قوانین ثبتی کشور، کلیه دفترخانه‌های اسناد رسمی هنگام نقلوانتقال وسایل نقلیه ملزم به دریافت بیمه‌نامه معتبر شخص ثالث برای انجام امور مربوط به ثبت سند هستند. بدین ترتیب بدون وجود این مدرک انتقال سند غیرقانونی است و مشمول پیگرد خواهد بود. از این رو، کلیه دفترداران موظف‌اند مشخصات بیمه‌نامه شخص ثالث با اعتبار قانونی را هم در متن اسناد ذکر کنند.
جریمه ستاره‌دار، در صورت نداشتن بیمه شخص ثالث
رانندگان بی‌احتیاط روزانه تخلفات گوناگونی را مرتکب می‌شوند که برخی از آنها سبک و برخی دیگر بسیار سنگین‌اند. طبق قوانین راهنماییورانندگی کشور، به آن دسته از تخلفات رانندگی که منجر به حوادث سنگین می‌شوند و خطرات زیادی را به همراه دارند تخلفات ستاره‌دار می‌گویند. این ستاره‌‌ها نیز برمبنای نوع تخلف دارای رتبه‌‌بندی تک ستاره، دو ستاره، سه ستاره و چهار ستاره‌اند.
مجازات جرائم ستاره‌دار سنگین‌تر از تخلفات معمول است. مطابق با قانون جرائم ستاره‌دار، نداشتن بیمه شخص ثالث مشمول سه ستاره است؛ بنابراین در صورتی که پلیس وسیله نقلیه شما را متوقف کند، علاوه بر صدور قبض جریمه، وسیله نقلیه راننده خاطی را تا زمان ارائه بیمه شخص ثالث معتبر توقیف خواهد کرد.
توقیف وسیله نقلیه، در صورت نداشتن بیمه شخص ثالث
همان‌طور که گفتیم، تردد وسایل نقلیه فاقد بیمه شخص ثالث غیرقانونی است. بر همین اساس، اگر پلیس دستور توقف دهد و متوجه شود که وسیله نقلیه شما بیمه شخص ثالث ندارد یا مدت اعتبار بیمه ثالثتان منقضی شده است، ابتدا قبض جریمه را صادر می‌کند؛ سپس وسیله نقلیه را توقیف خواهد کرد تا به پارکینگ راهنماییورانندگی انتقال داده شود. در این شرایط، قطعاً به دردسر خواهید افتاد؛ چراکه برای ترخیص وسیله نقلیه خود از پارکینگ پلیس راهور نه تنها باید بیمه ثالث بخرید یا آن را تمدید کنید، بلکه ملزم به صفر کردن کلیه بدهی‌های خودرویی‌تان خواهید بود.
