بیمه شخص ثالث نامی آشنا برای دارندگان وسایل نقلیه و عموماً مفهومی مبهم برای بسیاری از کسانی است که هنوز خودرویی در تملک خود ندارند یا ترجیح می‌دهند از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند. این بیمه‌نامه یکی از متداول‌ترین بیمه‌های کشور است که خرید و تمدید آن از منظر قانون الزامی است.
در بیمه شخص ثالث، شرکت بیمه‌گر همه یا بخشی از هزینه‌های درمان، فوت و خسارات واردشده به اموال یا جان فرد زیان‌دیده در حادثه را جبران می‌کند. به زبان ساده، اگر شما در جایگاه راننده یک وسیله نقلیه در حین رانندگی دچار تصادف با خودرویی دیگر شوید، بیمه شخص ثالث خودرو شما خسارات واردشده به خودرو زیان‌دیده را تقبل می‌کند.
برای بسیاری از افراد این سؤال به وجود می‌آید که منظور از شخص ثالث کیست؟ در پاسخ باید بگوییم که در بیمه‌نامه شخص ثالث طبق قانون، مالک خودرو شخص اول، شرکت بیمه‌کننده (بیمه‌گر) شخص دوم و فرد زیان‌دیده به‌‌منزله شخص سوم شناخته می‌شود. به همین علت است که به این نوع بیمه، بیمه شخص ثالث گفته می‌شود.
چگونه می‌توان بیمه شخص ثالث خرید؟
همان‌طور که در بخش «بیمه‌نامه شخص ثالث چیست؟» شرح دادیم این بیمه در زمان حادثه، خسارت‌های مالی و جانی ایجادشده را به فرد سوم (شخصی غیر از راننده) پرداخت می‌کند. بنابراین، خرید آن بسیار ضروری و مهم است. حال سؤال این است که چگونه باید بیمه شخص ثالث را خرید و چه مواردی را باید در خرید بهترین بیمه مدنظر قرار داد؟ در پاسخ ابتدا باید بگوییم که شرکت‌های بسیار زیادی از طرف بیمه مرکزی این مجوز را دارند که بیمه شخص ثالث وسایل نقلیه مختلف را به متقاضیان محترم عرضه کنند. بدین ترتیب، اولین گام در خرید بیمه شخص ثالث انتخاب شرکتی است که معتبر باشد و زیر نظر بیمه مرکزی فعالیت کند.
پوشش‌ها، نحوه محاسبه قیمت، میزان توانگری شرکت بیمه‌گر، تعداد نفرات تحت پوشش بیمه شخص ثالث و … از دیگر موارد مهمی‌اند که هنگام خرید بیمه شخص ثالث خودرو باید به آنها توجه کنید. امکان خرید بیمه شخص ثالث به دو شیوه حضوری و اینترنتی وجود دارد. در روش حضوری شما می‌توانید با کمی پرس‌وجو شرکت بیمه دلخواه خود را انتخاب کنید و با حضور در یکی از دفاتر نمایندگی این شرکت سؤالات خود را مطرح کرده، در صورت تمایل بیمه موردنظرتان را تهیه نمایید.
در روش غیرحضوری یا اینترنتی شما قدرت قیاس بیشتری خواهید داشت؛ زیرا این امکان را دارید که با وارد کردن مشخصات خودرو، مشخصات بیمه‌نامه، درصد تخفیف‌ها و … در یکی از وبسایت‌های ارائه‌کننده بیمه، شرایط بیمه‌های شخص ثالث در شرکت‌های مختلف را باهم مقایسه و بهترین آنها را انتخاب کنید. لازم به ذکر است که در صورت عدم تمکن مالی می‌توانید از شرکت‌هایی خرید کنید که بیمه ثالث را به‌شکل اقساط به فروش می‌رسانند.
آشنایی با کد یکتای بیمه شخص ثالث
پس از خرید بیمه شخص ثالث، کدی یازده‌رقمی ازسوی بیمه مرکزی روی بیمه‌نامه دارنده وسیله نقلیه درج می‌شود که این کد همانند کد ملی افراد منحصربه‌فرد است و به‌ازای هر وسیله نقلیه یک شماره خاص از آن وجود دارد. کاربران می‌توانند ازطریق این کد امور بیمه‌ای خود اعم از استعلام اصالت و سوابق بیمه، الحاقیه‌های صادرشده برای بیمه‌نامه، اطلاع از خسارت‌های پرداختی و دریافتی و … را در سامانه‌ای تحت عنوان «سنهاب» پیگیری کنند و انجام دهند. به یاد داشته باشید که طبق آخرین قوانین بیمه مرکزی، تصفیه عوارض آزادراهی از جمله موارد الزامی قبل از خرید بیمه شخص ثالث خودرو است.
چگونه باید بیمه شخص ثالث وسایل نقلیه را تمدید کرد؟
تمدید بیمه شخص ثالث یکی از ضروریاتی است که متأسفانه برخی رانندگان محترم در انجام آن سهل‌انگاری می‌کنند. این در حالی است که تبعات تمدید نکردن بموقع بیمه شخص ثالث گاهی زیان‌بارتر از آن چیزی است که مالکان خودرو تصور می‌کنند! در واقع تمدید نکردن بیمه شخص ثالث نه تنها به پرداخت جریمه دیرکرد منجر خواهد شد، بلکه در صورت بروز سانحه عواقب سنگینی برای راننده مقصر در پی خواهد داشت.
همه دارندگان وسایل نقلیه به دو شیوه حضوری و الکترونیک می‌توانند بیمه شخص ثالث خود را تمدید کنند. تمدید بیمه شخص ثالث به روش حضوری شکلی سنتی دارد که در آن لازم است مالک وسیله نقلیه با در دست داشتن مدارکی چون کارت ملی، اصل سند، شماره پلاک و بیمه‌نامه وسیله نقلیه به یکی از دفاتر خدماتی نمایندگی بیمه موردنظرش مراجعه کند. پس از حضور در محل با پر کردن فرم تمدید بیمه‌نامه و مطالعه دقیق آخرین تغییرات قرارداد جدید می‌تواند به‌راحتی بیمه شخص ثالث خود را تمدید کند.
در روش الکترونیک، کاربران می‌توانند به‌صورت اینترنتی و آنلاین، بدون کمترین دردسر بیمه شخص ثالث وسیله نقلیه خود را تمدید کنند. از آن جهت که در این شیوه امکان جست‌وجو و انتخاب از میان ده‌ها بیمه شخص ثالث وجود دارد، در زمان و هزینه‌ها صرفه‌جویی می‌شود و تمدید یا تغییر بیمه‌نامه با حداقل مدارک موردنیاز انجام می‌شود، در نتیجه مورد استقبال بیش‌ازپیش متقاضیان قرار گرفته است. همچنین در شیوه اینترنتی تمدید بیمه شخص ثالث، دیگر نگران این نخواهید بود که تاریخ تمدید بیمه به روز تعطیل خورده باشد؛ چراکه درخواست شما به‌صورت آنلاین ثبت و در کمتر از چند ساعت فرم تمدید بیمه برایتان صادر می‌شود.
توجه داشته باشید که بیمه‌نامه شخص ثالث وسیله نقلیه شما با توجه به مدت آن بین پنج روز (در بیمه‌های کوتاه‌مدت) تا یک سال (در بیمه‌های بلندمدت) اعتبار دارد. به‌طور معمول بین ۱۵ تا ۳۰ روز قبل از موعد سررسید بیمه‌نامه می‌توان آن را تمدید کرد. بنابراین، هر راننده مسئولی موظف است که قبل از به پایان رسیدن مدت بیمه‌نامه برای تمدید آن اقدام کند. بهترین زمان تمدید بیمه شخص ثالث خودرو پنج تا شش روز قبل از تاریخ درج‌شده روی بیمه‌نامه است. پرداخت جریمه دیرکرد که به‌صورت روزشمار محاسبه می‌شود، عدم تعهد بیمه‌گر به خسارات جانی و مالی حادث‌شده و توقیف و جریمه خودرو از جمله عواقب دیرکرد بیمه شخص ثالث‌اند. بدین ترتیب، توصیه می‌کنیم که در زمان مقرر ازطریق وبسایت‌های متعدد و معتبر اینترنتی برای تمدید بموقع بیمه شخص ثالث وسیله نقلیه خود اقدام کنید.
تعهدات و پوشش‌های مالی و جانی بیمه شخص ثالث
در این بخش از مقاله «بیمه شخص ثالث چیست؟» وقت آن است که به پوشش‌های مختلف این بیمه اشاره کنیم. به‌طور کلی همه بیمه‌های ثالث دارای پوشش‌های جانی و مالی‌اند. آنچه موجب تفاوت بین خدمات ارائه‌شده ازسوی شرکت‌های بیمه‌گر می‌شود تفاوت در میزان این تعهدات و سقف پوشش آنها‌ست. سازمان بیمه مرکزی هرساله کمترین و بیشترین میزان تعهد مالی بیمه شخص ثالث را تعیین و به شرکت‌های زیرمجموعه خود ابلاغ می‌کند. در ادامه مطلب به بررسی سقف تعهدات مالی و جانی بیمه شخص ثالث خواهیم پرداخت.
پوشش مالی بیمه شخص ثالث
منظور از پوشش مالی بیمه شخص ثالث جبران خسارات مالی شخص ثالث و فرد زیان‌دیده در جریان تصادف به‌جز راننده مقصر است. مبنای تعیین حداکثر سقف مالی بیمه شخص ثالث، نرخ دیه کامل انسان در ماه‌های حرام همان سال است. بدین ترتیب، حداقل تعهد مالی شرکت‌های بیمه برابر با ۲.۵ درصد نرخ دیه در ماه حرام و حداکثر تعهد مالی آنها معادل ۵۰ درصد این عدد است که هر شرکت موظف است براساس سطح توانگری خود حداقل تا حداکثر این مبلغ را پوشش دهد. به‌طور مثال، بیمه مرکزی کمترین و بیشترین میزان نرخ تعهدات مالی شرکت‌های بیمه در سال ۱۴۰۲ را بین ۳۰ تا ۶۰۰ میلیون تومان تعیین کرده است.
پوشش جانی بیمه شخص ثالث
پوشش جانی بیمه شخص ثالث به میزان سقف پرداختی خسارات جانی فرد زیان‌دیده در سانحه اشاره می‌کند. این خسارات شامل نقص عضو، غرامت فوت و بستری شدن در بیمارستان است. معیار تعیین سقف خسارات جانی بیمه شخص ثالث، نرخ دیه مرد کامل در ماه‌های حرام است. این عدد را در سال ۱۴۰۲ قوه قضائیه معادل یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان در ماه‌های حرام و ۹۰۰ میلیون تومان در ماه‌های غیرحرام تعیین کرده است.
منظور از استثنائات بیمه شخص ثالث چیست؟
استثنائات بیمه شخص ثالث همان وقایعی‌اند که شرکت بیمه‌گر تعهدی درقبال پوشش دادن به آنها نخواهد داشت. معمولاً در همه بیمه‌نامه‌ها بخشی تحت عنوان خسارات پرداخت‌ناپذیر یا موارد استثناء وجود دارد که در آن جزئیات خطرها و حوادثی درج شده است که جبران خسارت ناشی از آنها در چهارچوب تعهدات شرکت بیمه‌کننده نیست. بنابراین، بر هر دارنده وسیله نقلیه‌ای واجب است که مفاد و بندهای بیمه‌نامه شخص ثالث خود را به‌دقت مطالعه کند. عموماً استثنائات بیمه شخص ثالث در دو دسته زیر جای می‌گیرند:
- استثنائات عمومی بیمه شخص ثالث: این دسته از استثنائات شامل همه شرکت‌ها می‌شود که مهم‌ترین آنها عبارتند از اثبات تبانی بین فرد آسیب‌دیده و راننده مقصر، رانندگی در حالت مستی یا پس از مصرف روان‌گردان‌ها، رانندگی بدون گواهینامه معتبر، عمدی بودن حادثه ازسوی فرد زیان‌دیده، جریمه نقدی، حوادث و آسیب‌های ناشی از رادیواکتیو و تشعشعات اتمی، ایجاد خسارات ناشی از جنگ، سیل و … .
- استثنائات خاص بیمه شخص ثالث: این استثنائات با توجه به تعهدات هر شرکت بیمه متفاوت است
محاسبه حق بیمه در بیمه شخص ثالث به چه صورت است؟
ما در مقاله «بیمه شخص ثالث خودرو چیست؟» به‌طور کامل شرح داده‌ایم که نرخ دیه مبنا و معیار سقف تعهدات بیمه‌ای شخص ثالث وسایل نقلیه است. در بحث حق بیمه نیز مواردی چون نوع خودرو، تعداد سیلندر، کاربری خودرو، تخفیف عدم خسارت، سقف تعهدات بیمه‌نامه و جریمه دیرکرد تعیین‌کننده است. بر این اساس حق بیمه وسایل نقلیه با کاربری آژانس، تاکسی، مسافرکش و کرایه شخصی درون‌شهری ۱۰ درصد بیشتر از وسایل نقلیه مشابه است. همچنین حق بیمه برای وسایل نقلیه سواری با کاربری سواری کرایه و مسافرکش شخصی برون‌شهری ۲۰ درصد بیشتر از وسایل نقلیه مشابه لحاظ شده است. موارد بیشتر در جدول زیر آمده است.
|
نرخ حق بیمه شخص ثالث وسایل نقلیه مختلف در سال ۱۴۰۲ |
|||
| کاربری وسیله نقلیه | نوع وسیله نقلیه | حق بیمه (ریال) | توضیحات |
| سواری | کمتر از ۴ سیلندر | ۳۰.۴۷۲.۰۰۰ | |
| پیکان، پراید و سپند | ۳۶.۰۸۸.۰۰۰ | ||
| سایر ۴ سیلندرها | ۴۲.۴۱۹.۰۰۰ | ||
| بیشتر از ۴ سیلندر | ۴۷.۴۷۶.۰۰۰ | ||
| بارکش با ظرفیت بارگیری | تا ۱ تن | ۳۷.۳۳۶.۰۰۰ | اگر وسایل نقلیه بارکش برای حمل مواد منفجره استفاده شوند، ۵۰ درصد و اگر برای حمل مواد سوختنی مایع و گازی‌شکل استفاده شوند، ۲۵ درصد به حق بیمه‌شان اضافه می‌شود. |
| بین ۱ تا ۳ تن | ۲۲.۹۵۲.۰۰۰ | ||
| بین ۳ تا ۵ تن | ۵۶.۹۰۱.۰۰۰ | ||
| بین ۵ تا ۱۰ تن | ۷۳.۹۰۴.۰۰۰ | ||
| بین ۱۰ تا ۲۰ تن | ۸۲.۸۳۸.۰۰۰ | ||
| بیشتر از ۲۰ تن | ۸۹.۹۰۸.۰۰۰ | ||
| اتوکار (استیشن، ون، مینی‌بوس و اتوبوس) | ۷ نفر با در نظر گرفتن راننده | ۸۷.۳۸۶.۰۰۰ | وسایل نقلیه عمومی شهری حمل مسافر با ظرفیت بیش از ۶ نفر مشمول ۵۰ درصد تخفیف خواهند شد. |
| ۹ نفر با در نظر گرفتن راننده | ۸۹.۹۰۸.۰۰۰ | ||
| ون با ظرفیت ۱۰ نفر با در نظر گرفتن راننده | ۹۰.۹۰۹.۰۰۰ | ||
| مینی‌بوس ۱۶ نفره با در نظر گرفتن راننده | ۱۱۱.۷۷۴.۰۰۰ | ||
| اتوبوس ۲۱ نفره با در نظر گرفتن راننده و کمک | ۱۱۶.۱۰۳.۰۰۰ | ||
| اتوبوس ۲۷ نفره با در نظر گرفتن راننده و کمک | ۱۷۱.۱۹۷.۰۰۰ | ||
| اتوبوس ۴۰ نفره با در نظر گرفتن راننده و کمک | ۲۱۵.۳۹۷.۰۰۰ | ||
| اتوبوس ۴۴ نفره با در نظر گرفتن راننده و کمک | ۲۲۸.۵۹۲.۰۰۰ | ||
| موتورسیکلت | گازی | ۷.۵۶۶.۰۰۰ | |
| دنده‌ای یک‌سیلندر | ۹.۲۴۳.۰۰۰ | ||
| دوسیلندر و به بالا | ۱۰.۱۵۳.۰۰۰ | ||
| دنده‌ای دارای سه چرخ یا سایدکار | ۱۰.۹۲۰.۰۰۰ | ||
| سایر
وسایل نقلیه |
کشاورزی | ۱۲.۶۳۳.۰۰۰ | اگر وسایل نقلیه بارکش برای حمل مواد منفجره استفاده شوند ۵۰ درصد و اگر برای حمل مواد سوختنی مایع و گازی‌شکل مورد استفاده قرار بگیرند ۲۵ درصد به حق بیمه‌شان اضافه می‌شود. |
| راه‌سازی و ساختمانی | ۲۲.۳۴۷.۰۰۰ | ||
| حمل زباله و خیابان‌پاک‌کن‌ها |
۳۶.۳۲۲.۰۰۰ |
||
منظور از تخفیف عدم خسارت بیمه شخص ثالث چیست؟
اگر جزو آن دسته از رانندگان مسئولی هستید که همواره سعی در رعایت اصول و قواعد رانندگی دارید و از سوی دیگر به لطف شانس و دست‌فرمان خوبتان دچار سانحه و خسارت نشده‌اید، می‌توانید از مزایای تخفیف عدم خسارت بیمه شخص ثالث وسیله نقلیه‌تان بهره‌مند شوید. در واقع این تخفیف فقط شامل آن دسته از دارندگان وسیله نقلیه است که در مدت اعتبار بیمه شخص ثالثشان تصادفی نداشته و از شرکت بیمه‌گرشان خسارتی دریافت نکرده باشند. این تخفیف‌ها را می‌شود هنگام نقل‌وانتقال خودرو، به خودرو خریداری‌شده جدید یا یکی از اعضای درجه یک دارنده بیمه شخص ثالث منتقل کرد.
طبق جدیدترین قوانین بیمه مرکزی، تعداد سنوات تخفیف بیمه شخص ثالث به ۱۴ سال افزایش یافته است که به‌ازای هر سال ۵ درصد به میزان تخفیف افزوده خواهد شد. حداکثر تخفیف بیمه شخص ثالث ۷۰ درصد است که از سال اول با ۵ درصد تخفیف شروع می‌شود و در سال چهاردهم به ۷۰ درصد افزایش می‌یابد. همچنین برخلاف گذشته که پس از یک بار تصادف همه تخفیف‌ها صفر می‌شد، در قانون جدید پس از هر بار تصادف میزان تخفیف‌ها به‌صورت پلکانی کاهش خواهد یافت. بدین ترتیب، در صورت ایجاد سانحه بدون تلفات جانی، در تصادف اول ۲۰ درصد، در تصادف دوم ۳۰ درصد و در تصادف سوم ۴۰ درصد مبلغ تخفیف کم خواهد شد.
جهت انتقال بیمه شخص ثالث باید با در دست داشتن مدارکی چون کپی کارت وسیله نقلیه قبلی، کپی بیمه‌نامه شخص ثالث قبلی، اصل و کپی کارت وسیله نقلیه جدید، و بیمه‌نامه وسیله نقلیه جدید (اصل و کپی برگه اسقاط در صورتی که وسیله نقلیه قبلی شما اسقاطی باشد) به یکی از دفاتر نمایندگی شرکت بیمه خود مراجعه کنید. لازم به ذکر است که جهت انتقال بیمه شخص ثالث باید به شروط زیر توجه کنید:
- هر دو وسیله نقلیه دارای کاربری یکسان باشند و از این جهت در یک دسته قرار بگیرند.
- انتقال قطعی مالکیت به‌صورت ثبتی و سندی انجام شده باشد.
- فرآیند انتقال تخفیف بیمه ثالث باید در چهارچوب قانونی صدور سند قطعی جدید انجام شود.
دریافت خسارت از بیمه با و بدون کروکی چگونه انجام می‌شود؟
تا به اینجا شرح دادیم که خرید بیمه شخص ثالث برخلاف بیمه بدنه خودرو الزامی است و تمدید نکردن بموقع آن تبعاتی جانی، مالی و قانونی برای دارنده اتومبیل در پی خواهد داشت. اگر نمی‌دانید بیمه بدنه خودرو چیست، باید بگوییم که در بیمه بدنه، بیمه‌گر متعهد می‌شود خسارات واردشده به وسیله نقلیه طرف بیمه‌شده را تقبل کند. دریافت خسارت از شرکت بیمه یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که طرفین سانحه باید به چگونگی انجام آن آگاهی کامل داشته باشند.
هنگامی‌که تصادفی رخ می‌دهد، دو حالت وجود دارد: یا پلیس راهنمایی‌ورانندگی در محل حاضر می‌شود و کروکی تصادف را ترسیم می‌کند یا به دلایل گوناگون بدون کشیدن کروکی طرفین حادثه قضیه را فیصله می‌دهند. بدین ترتیب، قوانین دریافت خسارت از بیمه با و بدون کروکی تفاوت دارند.
دریافت خسارت از بیمه با کروکی
دریافت خسارت از بیمه با کروکی عموماً کار سخت و پیچیده‌ای نیست. برای این کار فقط کافی است با در دست داشتن مدارک زیر به یکی از مراکز پرداخت خسارت بیمه شخص ثالث وسیله نقلیه خود مراجعه کنید. توجه داشته باشید که اگر کروکی سازشی باشد نیازی به حضور راننده زیان‌دیده نیست، اما اگر کروکی از نوع غیرسازشی باشد لازم است هر دو طرف مقصر و زیان‌دیده در مرکز خسارت بیمه حضور یابند. در زمان حضور در مراکز پرداخت خسارت بیمه، مدارک زیر را همراه داشته باشید:
- برگه کروکی‌ای که پلیس در محل ترسیم و تنظیم کرده است.
- اصل و کپی بیمه‌نامه و کارت وسیله نقلیه زیان‌دیده
- کپی گواهینامه، کارت و بیمه وسیله نقلیه مقصر
- یک کوپن از بیمه‌نامه راننده وسیله نقلیه مقصر (اگر موجود نباشد هم مشکلی پیش نمی‌آید؛ چون مدتی است که باطل شدن کوپن‌ها سیستمی شده است.)
دریافت خسارت از بیمه بدون کروکی
یکی از مهم‌ترین مسائلی که هنگام دریافت خسارت بیمه بدون کروکی باید از آن آگاه باشید این است که سقف پرداختی شرکت بیمه‌گر در تصادفات بدون کروکی برابر با حداقل پوشش مالی بیمه‌نامه شخص ثالث است. این مبلغ در سال ۱۴۰۲ برابر با ۳۰ میلیون تومان است. دریافت خسارت از بیمه بدون کروکی با توجه به شرایط زیر انجام خواهد شد:
- هر دو طرف تصادف (راننده مقصر و راننده زیان‌دیده) دارای بیمه شخص ثالث معتبر باشند.
- اختلافی بین دو طرف سانحه وجود نداشته باشد.
- هر دو طرف سانحه دارای گواهینامه معتبر باشند.
- سانحه تلفات جانی و بدنی نداشته باشد.
- هر دو وسیله نقلیه را کارشناس بیمه مورد بازدید و بررسی قرار داده باشد.
